Depresja bywa nazywana epidemią XXI wieku. Dotyka ona osoby w każdej grupie wiekowej, ale najwięcej zachorowań obserwuje się około 30. i 60. roku życia. Depresja wśród starszych osób często wiąże się z samotnością, utratą kogoś bliskiego, menopauzą, stratą pracy, syndromem pustego gniazda. Czasem problemem nie jest dożycie sędziwego wieku, ale przeżycie swoich srebrnych lat w sprawności fizycznej i psychicznej. Jak rozpoznać i leczyć depresję?
Depresja wśród starszych osób
WHO szacuje, że do 2030 roku depresja będzie najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie. Dotyka ona najczęściej osoby między 35 a 55 rokiem życia, ale zachorować mogą zarówno dzieci, jak i osoby starsze.
Szacuje się, że wśród osób po 65 roku życia ok. 15% cierpi na depresję. Odsetek ten wzrasta do 25% wśród pacjentów poradni ogólnych i 30% wśród osób w domach opieki. O ile coraz częściej pojawiają się artykuły i porady związane z tym, jak pomóc młodej osobie, która choruje, o tyle świadomość w kwestii tego, co zrobić w przypadku choroby u osób starszych jest wciąż mała. Przede wszystkim należy sobie uświadomić, że nie jest ona normalnym elementem życia osób starszych i nie należy jej lekceważyć.
Rozpoznawanie objawów depresji u starszych osób
Depresja u osób starszych może być trudna do rozpoznania. Mogą oni wykazywać inne objawy niż osoby młodsze lub mogą nie chcieć rozmawiać o swoich uczuciach. Z tego właśnie powodu lekarze mogą być mniej skłonni do zdiagnozowania u nich zaburzeń depresyjnych.
Czasami starsi ludzie, którzy tak naprawdę cierpią na depresję, wydają się być tylko zmęczeni, mają problemy ze snem lub wydają się zrzędliwi i rozdrażnieni. Problemy z dezorientacją lub uwagą spowodowane tą chorobą mogą czasami przypominać chorobę Alzheimera lub inne zaburzenia ośrodków nerwowych. Starsze osoby mogą również doświadczać innych schorzeń, takich jak choćby choroby serca, udar lub nowotwór, które mogą powodować objawy depresyjne. Mogą też przyjmować leki z działaniami niepożądanymi, które przyczyniają się do ich powstawania.
Istnieje wiele objawów związanych z depresją i każdy może ją przeżywać inaczej. Niemniej jednak niektóre z objawów powtarzają się. Jeśli Ty lub znana Ci osoba macie kilka z poniżej wymienionych tu objawów przez ponad 2 tygodnie, może to oznaczać, że cierpicie na depresję:
- Stały smutny, niespokojny lub „pusty” nastrój
- Wycofanie społeczne
- Uczucia beznadziei, winy, bezwartościowości lub bezradności
- Drażliwość, niepokój lub problem z siedzeniem nieruchomo
- Utrata zainteresowania niegdyś przyjemnymi czynnościami
- Zmniejszona energia lub zmęczenie
- Poruszanie się lub mówienie wolniej
- Trudności z koncentracją, zapamiętywaniem, podejmowaniem decyzji
- Trudności z zasypianiem
- Jedzenie mniej lub więcej niż zwykle, często z nieplanowanym przyrostem lub utratą wagi
- Myśli o śmierci lub samobójstwie lub próby samobójcze
- Bóle głowy, skurcze lub problemy trawienne bez wyraźnej przyczyny fizycznej i / lub które nie poddają się leczeniu
- Częsty płacz
Depresja a demencja
Depresja i demencja mają kilka podobnych symptomów, co może powodować trudności w ich rozróżnieniu. W przypadku depresji spadek sprawności umysłowej jest szybki, pacjent zapytany o godzinę i datę jest je w stanie prawidłowo podać. Występują trudności z koncentracją, ale umiejętności językowe i motoryczne są jedynie spowolnione. W przypadku demencji spadek sprawności umysłowej jest powolny, występują trudności z pamięcią krótkotrwałą. Pacjenci są zagubieni i zdezorientowani, nie wiedzą, gdzie się znajdują i często nie są w stanie podać daty. Umiejętności językowe mogą być mocniej osłabione. Nierzadko pacjenci nie zdają sobie sprawy z problemów z pamięcią.
Jak sobie radzić
Skuteczne leczenie depresji u osób starszych może wymagać podejścia holistycznego. Może stanowić połączenie psychoterapii, zaangażowania w grupy wsparcia, farmakoterapii i zmiany nawyków.
Psychoterapia
Terapia poznawczo-behawioralna może być również skuteczna w pomaganiu starszym pacjentom w eliminowaniu wzorców myślenia i zachowań, które przyczyniają się do objawów depresyjnych. Badania pokazują, że dostosowanie starszych pacjentów do kwestii zdrowia fizycznego i przekonań religijnych / duchowych poprawia wyniki leczenia. Niestety, nie każda osoba ze względu na miejsce zamieszkania lub finansowe może pozwolić sobie na stacjonarną psychoterapię. W takim wypadku można zastanowić się nad podjęciem terapii online. Badania dowiodły jej skuteczność w podejściu poznawczo- behawioralnym w leczeniu depresji. Na rynkach zagranicznych istnieje szereg aplikacji, które pozwalają na terapię z zacisza własnego domu.
Na rynku polskim przykładem takiej aplikacji jest MindMe, które zapewnia stały dostęp do certyfikowanych terapeutów pracujących w nurcie poznawczo-behawioralnym. Aplikacja ta uzyskała również certyfikat zgodności z naukową metodyką terapeutyczną przyznany przez ACBS Polska (Association for Contextual Behavior Science Polska). MindMe może być wsparciem zarówno dla osób z zaburzeniami, jak i dla osób zajmujących się np. starszymi osobami cierpiącymi z powodu depresji. Za pomocą czatu, użytkownik może kontaktować się z terapeutą 24/7. Specjalista doradzi, w jaki sposób zaopiekować się taką osobą i jak jej pomóc. Dodatkowo, co jest równie istotne, zapewni też wsparcie mentalne dla opiekuna. MindMe może być pierwszym krokiem w kierunku uzyskania pomocy. W przypadkach, w których konieczny okaże się bezpośredni kontakt z lekarzem lub przepisanie jakichkolwiek leków, terapeuta zobowiązany jest do odesłania użytkownika do lekarza specjalisty.
Grupy wsparcia
Grupy mające na celu połączenie starszych osób dorosłych doświadczających podobnych problemów (depresja, schorzenia, żałoba itp.). Są korzystne w tworzeniu wsparcia społecznego i zapewnieniu bezpiecznej przestrzeni do rozmowy.
Leki
Leki przeciwdepresyjne mogą być przepisywane w celu złagodzenia objawów depresji. Mogą mieć jednak znaczące skutki uboczne, a starsi pacjenci są na nie wrażliwi. Przyjmowanie leków powinno być ściśle monitorowane przez lekarza.
Zmiany w stylu życia
Codzienne ćwiczenia, zdrowe nawyki żywieniowe i rosnące wsparcie społeczne są ważne w pomaganiu starszym osobom z depresją. Przyjaciele i członkowie rodziny mogą pomóc, dbając o wizyty u lekarza, jak również odwiedzając regularnie osoby cierpiące na depresję.
Źródła:
https://psychomedic.pl/depresja-kto-choruje-czyli-kto-jest-najbardziej-narazony-na-depresje/
https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/kazdy-moze-miec-depresje/depresja-u-osob-starszych
https://www.psycom.net/depression.central.elderly.html
https://www.helpguide.org/articles/depression/depression-in-older-adults.htm/