Jaskra to groźne schorzenie wzroku, które zlekceważone może stać się powodem wielu bardzo poważnych problemów z widzeniem – a ostatecznie nawet jego utratą. Czy wiesz na czym polega? W jaki sposób można z nią walczyć? Zapraszamy do lektury!
Jaskra uszkadza nerw wzrokowy
Jednym z najcenniejszych elementów naszego organizmu są nerwy – to dzięki nim możemy m.in. czuć i operować wszystkimi zmysłami. Niestety, w przeciwieństwie do np. komórek nabłonka, tworząca je tkanka nerwowa nie potrafi się regenerować. Dlatego tak groźne są wszystkie choroby, które ją uszkadzają. Jedną z nich jest jaskra.
Polega na stopniowej degeneracji włókien nerwu wzrokowego, który odpowiada za przekazywanie obrazu z oczu do mózgu. Jego ujście (tzw. tarcza) znajduje się wewnątrz gałki ocznej – na siatkówce. Niestety, czasami zdarza się tak, że nadmiernie rośnie ciśnienie w oku – najczęściej dlatego, że tworzona tam ciecz wodnista nie może ujść swoją naturalną drogą, czyli przez tzw. kąt przesączania. Kiedy stan ten się przedłuża, może dochodzić do ucisku tarczy i uszkodzenia nerwu wzrokowego – na tym właśnie polega jaskra.
Na wczesnych etapach schorzenie często występuje bezobjawowo. Jeśli symptomy się pojawią, to najczęściej są to m.in.:
- obecność mroczków przed oczami,
- bóle głowy i oczu,
- spadek ostrości wzroku,
- wrażenie aureoli wokół źródeł światła,
- zmniejszone (zawężone) pole widzenia.
Jest kilka rodzajów jaskry
Jaskra ma kilka różnych twarzy. Warto je znać, ponieważ choć na pierwszy rzut oka wydają się podobne, to jednak występują między nimi istotne różnice. Wyróżniamy więc:
- Jaskrę pierwotną otwartego kąta przesączania – jest to najczęściej występująca postać jaskry i niestety – najbardziej zdradliwa. To dlatego, że zwykle przez długi czas rozwija się nie powodując żadnych objawów. A kiedy w końcu da się we znaki, często okazuje się, że zmiany są już bardzo zaawansowane. Nazywana jest też idiopatyczną, z uwagi na fakt, że bezpośrednia przyczyna jej powstawania pozostaje nieznana.
- Jaskrę pierwotną zamkniętego kąta przesączania – w jej przypadku we wnętrzu oka dochodzi do wzrostu ciśnienia, ponieważ zamknięty kąt przesączania blokuje odpływ cieczy wodnistej. Częstą przyczyną jest nieprawidłowa budowa kąta przesączania.
- Jaskrę wrodzoną – która ujawnia się już we wczesnych latach życia. Zazwyczaj pierwszym objawem jest powiększenie jednego oka. Przyczyną tego rodzaju jaskry jest najczęściej zaburzenie budowy lub rozwoju kąta przesączania.
- Jaskrę wtórną – jej geneza jest zwykle zupełnie inna: może pojawić się np. w efekcie urazu lub choroby ogólnoustrojowej. Występuje w postaciach z otwartym lub zamkniętym kątem przesączania.
Leczenie jaskry warto podjąć jak najwcześniej
Jak można pomóc oku, w którym rozwija się jaskra? Na przykład poprzez wytworzenie dodatkowej drogi odpływu dla cieczy wodnistej, co pozwoli zmniejszyć panujące tam ciśnienie. Można to zrobić za pomocą kilku różnych zabiegów:
- Irydotomii laserowej – przy użyciu wiązki lasera wykonuje się mały otwór w górnej części tęczówki. To otwiera alternatywną drogę odpływu cieczy wodnistej i obniża ciśnienie w oku. Metodę często stosuje się w jaskrze pierwotnej zamkniętego kąta.
- SLT (selektywnej trabekuloplastyki laserowej) – prosty i skuteczny zabieg pobudzania komórek żernych do usuwania nadmiaru barwnika w kącie przesączania. Dzięki temu zwiększa się ilość dostępnego tam miejsca, a przy tym obniża się ciśnienie wewnątrzgałkowe. Zabieg ten można w razie potrzeby wielokrotnie powtarzać.
- Wstawienia mikroimplantu – to nowoczesna metoda polegająca na wszczepieniu do oka kilku malutkich implantów, które mają za zadanie obniżać ciśnienie wewnątrz gałki ocznej.
Zabiegi te są krótkie, bezpieczne i – dzięki znieczuleniu miejscowemu – zupełnie bezbolesne. Znajdziesz je m.in. w ofercie Specjalistycznego Centrum Korekcji Wzroku – Vidium Medica, które ma swoje oddziały w Warszawie i Krakowie. W terapii stosuje się również leki obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Niestety nie każdą postać schorzenia można całkowicie wyleczyć – w przypadku jaskry pierwotnej otwartego kąta możliwe jest tylko powstrzymywanie postępów choroby tak, aby pacjent mógł jak najdłużej zachować użyteczną ostrość widzenia. Im wcześniej ją jednak wykryjemy, tym mniejsze szkody zdąży poczynić – dlatego warto się obserwować i regularnie badać wzrok.
Badania, które pomogą zdiagnozować jaskrę
Na koniec jeszcze kilka słów o diagnostyce. Wiemy już, że w przypadku tej choroby niezwykle cenny jest czas. Im wcześniej wykryta jaskra, tym większe szanse na skuteczne leczenie i tym mniejszy wpływ schorzenia na komfort naszego życia. Jakie badania mogą posłużyć lekarzowi do zdiagnozowania choroby?
- oftalmoskopia (badanie dna oka);
- tonometria (pomiar ciśnienia wewnątrz gałki ocznej);
- gonioskopia (badanie kąta przesączania);
- OCT (optyczna koherentna tomografia);
- badanie pola widzenia.
Pamiętajmy, by odwiedzać okulistę i regularnie badać wzrok. Tylko wtedy mamy szansę nie dać się zaskoczyć jaskrze, która często zaczyna się zupełnie bezobjawowo.