Selen, miedź i cynk to pierwiastki występujące w naszym organizmie w bardzo niewielkich ilościach. Mimo swego niewielkiego udziału, odgrywają ważną rolę w jego prawidłowym funkcjonowaniu. Wszystkie są niezbędne dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji oraz muszą być dostarczone w odpowiednich ilościach wraz z jedzeniem lub suplementacją. Ich niedobór prowadzi do zaburzeń w przebiegu procesów metabolicznych i pogorszenia ogólnej sprawności.
Jak zbadać poziom składników mineralnych w organizmie?
Aby wykluczyć niedobory tych składników mineralnych w organizmie, warto na początku zbadać ich poziom. Najlepiej skorzystać z pakietu badań, w którym zbadamy jednocześnie stężenie selenu, cynku i miedzi. Badanie odbywa się poprzez pobranie próbki krwi pacjentowi, która następnie zostaje poddana analizie laboratoryjnej. Jest to zabieg całkowicie bezpieczny i nie ma żadnych przeciwskazań do jego wykonania. Należy pamiętać, że podstawowe badania krwi stanowią profilaktykę wielu chorób. Dzięki nim można rozpocząć leczenie już od ich wczesnego stadium.
Rola selenu, cynku i miedzi w organizmie
Selen, cynk i miedź należą do grupy mikroskładników, które w śladowych ilościach znajdują się w organizmach roślinnych oraz zwierzęcych. Zarówno niedobory jak i nadmiary każdego z tych składników mogą nieść szkodliwe skutki dla naszego zdrowia.
Selen – wspomaga pracę serca i stawów
Selen jest w organizmie nieodłącznym elementem składowym grupy białek nazywanej selenoproteinami. Pełnią one wiele różnych funkcji, a jako enzymy odpowiedzialne są m.in.za:
- ochronę komórek, m. in. białych krwinek, przed wolnymi rodnikami, czyli toksycznymi substancjami uszkadzającymi kwasy nukleinowe (DNA i RNA),
- prawidłowe funkcjonowanie tarczycy i jej hormonów,
- regulację procesów wewnątrzkomórkowych: syntezę białek, podział komórki i jej starzenie.
Selen jest również przeciwutleniaczem i odpowiada za niszczenie wolnych rodników. Są one cząsteczkami, które poprzez nagromadzenie w organizmie mogą przyczyniać się do szybszego starzenia i rozwoju chorób serca oraz nowotworów.
Na niedobory narażone są przede wszystkim osoby spożywające produkty uprawiane na ziemiach ubogich w ten pierwiastek. Skutkiem niskiej dostępności selenu mogą być między innymi zwyrodnienia mięśnia sercowego oraz zapalenia stawów. W badaniach zaobserwowano również, że osoby o wyższym poziomie selenu w surowicy rzadziej chorowały na raka prostaty, pęcherza moczowego i płuc.
Najbogatszym źródłem selenu w diecie są orzechy brazylijskie, warto jednak zwrócić uwagę na kraj ich uprawy (najwyższą zawartość selenu mają te pochodzące z Brazylii, nieco mniej natomiast orzechy pochodzenia boliwijskiego). Poza tym selen znajdziemy w mięsie wołowym, drobiu, jajkach oraz rybach takich jak łosoś i tuńczyk.
Dzienna dawka selenu wynosi 55 ug dla kobiet i mężczyzn. Nie należy przekraczać dziennej dopuszczalnej dawki selenu, która wynosi 400 ug. Nadmiar selenu może mieć toksyczne działanie dla naszego organizmu i powoduje między innymi:
- wypadanie włosów,
- wymioty,
- nudności,
- zawroty głowy.
Cynk – opóźnia demencję
Cynk to minerał, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład ponad 300 enzymów, odpowiedzialnych za ekspresję genów, podział komórek oraz przekazywanie sygnałów wewnątrzkomórkowych. Dzienne zapotrzebowanie na cynk wynosi jedynie 10-15 mg, jednak mimo to odgrywa on istotne funkcje w naszym organizmie, między innymi:
- wspomaga regenerację tkanek i gojenie się ran,
- umożliwia prawidłową syntezę testosteronu,
- kontroluje utrzymanie prawidłowego stężenia witaminy A,
- przedłuża czas działania insuliny.
U osób starszych prawidłowe stężenie cynku w organizmie może opóźnić wystąpienie demencji starczej. Cynk poprawia naszą sprawność intelektualną oraz zwiększa odporność na stres. Skutki niedoboru cynku to między innymi:
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia smaku i brak apetytu,
- obniżona odporność na infekcje,
- hipercholesterolemia,
- wzrost ciśnienia tętniczego.
Nadmiar cynku może również mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia, szczególnie u osób powyżej 60 roku życia. Powoduje on zaburzenia wchłaniania innych pierwiastków, m. in. miedzi, co prowadzi do niedokrwistości.
Źródłem cynku są przede wszystkim pestki dyni, orzechy nerkowca, słonecznik, kakao oraz olej lniany. Bogate w ten pierwiastek są również produkty odzwierzęce takie jak mięso, jaja oraz ryby.
Miedź – wpływa na koncentrację, budowę kości i odporność
Miedź jest niezbędna dla właściwej aktywności enzymów uczestniczących w procesach oddychania komórkowego. Dzienne spożycie tego składnika powinno wynosić około 1 mg. Miedź zapewnia optymalne funkcjonowanie organizmu. Odpowiada za:
- syntezę hemoglobiny w szpiku kostnym,
- stymulację układu odpornościowego poprzez tworzenie białych krwinek,
- utrzymanie prawidłowego napięcia i funkcjonowania mięśni
- syntezę kolagenu i elastyny.
Do objawów niedoboru miedzi należy niedokrwistość spowodowana spadkiem wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego, trudności z zapamiętywaniem i koncentracją, a jeśli braki są bardzo znaczne – łamliwość kości i zaburzenia odporności. Z kolei nadmiar miedzi ma niekorzystny wpływ na rozwój choroby Alzheimera. Może on prowadzić również do innych chorób układu nerwowego i powodować rozdrażnienie, nerwowość a nawet depresję.