Obowiązek zakrywania ust i nosa – wszystko o maseczkach ochronnych

W związku z obecną pandemią koronawirusa maseczki są niezbędne – każdy, kto wychodzi z domu, ma obowiązek zakrywania ust i nosa. Na pewno zostaną z nami jeszcze przez jakiś czas, nawet jak będziemy zaszczepieni. Przypominamy więc zasady stosowania masek, jak je wybrać i utrzymać w higienie. W artykule znajdziecie również krótki poradnik jak uszyć maskę samemu.

Obowiązek zakrywania ust i nosa

W związku z potwierdzonymi przypadkami zakażenia koronawirusem u niektórych osób, które przechodzą je bez lub z niewielkimi objawami, wprowadzono od 16 kwietnia br. obowiązek noszenia masek ochronnych zasłaniających usta i nos. Dotyczy to w szczególności miejsc, w których trudno zachować odpowiednią odległość od drugiej osoby. Są to głównie sklepy, środki komunikacji publicznej, zakłady pracy, urzędy czy punkty usług – czyli wszystkie te miejsca, w których można spotkać dużo ludzi na ograniczonej przestrzeni.

Jednak w związku z tym pojawia się wiele pytań i wątpliwości związanych z maskami, ich rodzajem i sposobem używania. Postaramy się wyjaśnić wszystkie te kwestie.

Jakie są rodzaje masek?

Warto wiedzieć, jakie są rodzaje maseczek ochronnych i w jaki sposób zabezpieczają nas przed koronawirusem. Nie wszystkie maski chronią skutecznie przed zakażeniem, mają także różne przeznaczenie. Możemy zaopatrzyć się w następujące rodzaje masek:

• jednorazowe maseczki chirurgiczne – dostępne są w trzech rodzajach: typ I (skuteczność filtracji ≥ 95), typ II (skuteczność filtracji ≥ 98) oraz typ IIR (skuteczność filtracji ≥ 98). Chirurdzy stosują najczęściej typ II lub IIR, które różnią się tym, że typ IIR nie przesiąka. Maseczki chirurgiczne stwarzają fizyczną barierę między błonami śluzowymi a potencjalnym zanieczyszczeniem. Nie filtrują powietrza. Nie chronią także przed wirusami, lecz stanowią skuteczną barierę dla aerozoli, w których mogą być obecne wirusy.
• półmaski filtrujące – mają za zadanie zatrzymanie pyłu i aerozoli zawieszonych w powietrzu i składają się z materiału o bardzo gęstym splocie oraz filtra oczyszczającego. Dostępne są wśród nich maski jednokrotnego i wielokrotnego użytku (R – do użytku wielokrotnego, NR – jednorazowe – maks. 8 godz. użytkowania). W maseczkach wielorazowych trzeba regularnie zmieniać filtr (co 28 dni lub częściej). Maski dostępne są w trzech klasach: FFP1 (najniższy poziom ochrony), FFP2 (średnia skuteczność) i FFP3 (duża skuteczność). Maseczki FFP1, FFP2 i FFP3, w zależności od rodzaju, nie przepuszczają odpowiednio: 80, 94 lub 99 proc. cząstek szkodliwych aerozoli (o rozmiarze od 300 nm). Maseczka N95 nie przepuszcza co najmniej 95 proc. cząstek szkodliwych aerozoli (w tym małych i dużych).

Więcej szczegółowych informacji znajdziecie tu.

Jak prawidłowo używać maseczki?

Przy nakładaniu i ściąganiu maseczki należy bezwzględnie stosować się do następujących zasad:

• przed nałożeniem maski i po jej ściągnięciu należy umyć ręce lub je zdezynfekować,
• maskę należny założyć tak, aby zasłaniała szczelnie zarówno nos, jak i usta; odkryty nos czy usta powodują, że maska nie spełnia swojego zadania,
• po założeniu maski unikać jej przesuwania na twarzy i dotykania dłońmi,
• przesiąkniętą maskę należy zmienić, zachowując higienę rąk,
• maskę należy zakładać i zdejmować trzymając ją za uchwyty, które zakładamy za uszy, unikając przy tym dotykania zewnętrznej i wewnętrznej strony maski,
• maski jednorazowej nie wolno używać wielokrotnie,
• użyta raz maska jednorazowa powinna być wyrzucona do pojemnika na śmieci, maskę z tkaniny należy wyprać w wysokiej temperaturze z dodatkiem detergentu i przechowywać w bezpiecznym opakowaniu, które chroni przed kontaktem z innymi osobami.

Jak dezynfekować maseczkę wielorazowego użytku?

Maseczki ochronne wielorazowe mają ten plus, że nie trzeba ciągle kupować nowych i są łatwo dostępne (poniżej przedstawiamy krok po kroku jak taką maseczkę uszyć samemu). Choć nie chronią one nas stuprocentowo przed koronawirusem, to jednak zmniejszają ryzyko infekcji.

Maski mimo że są wielorazowe, nie mogą być używane bez przerwy. Maskę trzeba każdorazowo wymienić, kiedy przesiąknie, a także po powrocie do domu czy wejściu do biura. Wtedy będzie nam lepiej służyła i nie będzie źródłem zakażeń. Należy ją też odpowiednio prać i dezynfekować. Jak? To zależy od rodzaju maski:

• maseczki ochronne profesjonalne – dokładną instrukcję odkażania znajdziecie na opakowaniu lub na stronie internetowej producenta. Należy się ściśle do niej stosować, bo inaczej maseczka ochronna może stracić swoje właściwości i stać się bezużyteczna.
• maseczki ochronne wielokrotnego użytku uszyte z materiału można zdezynfekować, spryskując płynem do dezynfekcji na bazie alkoholu po obu stronach, a następnie zostawić do wyschnięcia i wyprasować. Najlepiej jednak po prostu je wyprać.

Jak wyprać maseczki wielorazowego użytku?

• pierzemy w temperaturze co najmniej 60 st., a najlepiej w 90 st.
• nie pierzemy z innymi ubraniami; najlepiej zebrać większą ilość masek i wyprać je razem, a do tej pory zabezpieczyć je w woreczku foliowym,
• maski wkładamy do pralki w rękawiczkach jednorazowych, następnie rękawiczki ściągamy, myjemy ręce i dopiero zamykamy i włączamy pralkę,
• maseczki pierzemy co najmniej 45 min.,
• gdy maski wyschną, koniecznie trzeba je przeprasować w najwyższej temperaturze,
• maski przechowujemy w czystym miejscu.

Zasady obowiązkowego zakrywania ust i nosa

Stosowanie maseczki jest obowiązkowe w miejscach, w których trudno uniknąć większego skupiska ludzi.

Lista miejsc w których należy obowiązkowo używać maseczki:

• środki transportu publicznego,
• pojazdy, którymi poruszają się osoby niezamieszkujące lub niegospodarujące wspólnie,
• drogi i place,
• obiekty handlowe i usługowe, placówki handlowe lub usługowe, targowiska, stragany,
• teren nieruchomości wspólnych,
• zakłady pracy,
• budynki użyteczności publicznej (administracja publiczna, wymiar sprawiedliwości, ośrodki kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlowe, gastronomiczne, usługowe, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym), za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny.

Gdzie nie obowiązuje nakaz zakrywania ust i nosa?

• w mieszkaniach
• w samochodach, w których przebywa lub porusza się 1 osoba albo 1 osoba z dzieckiem do 4 lat.

Kto nie musi obowiązkowo zakrywać oczu i nosa?

• dzieci poniżej 4 lat,
• osoby, które z powodu stanu zdrowia, nie mogą zakrywać ust i nosa,
• osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniu umiarkowanym, głębokim lub ciężkim,
• osoby niesamodzielne
• osoby z całościowymi zaburzeniami rozwoju
• osoby wykonujące czynności zawodowe, służbowe lub zarobkowe w budynkach, zakładach, obiektach, placówkach i targowiskach (straganach), z wyjątkiem osoby wykonującej bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów,
• osoby kierujące środkiem publicznego transportu zbiorowego lub pojazdem samochodowym wykonującym zarobkowy przewóz osób, jeżeli operator publicznego transportu zbiorowego albo organizator tego transportu zapewnia oddzielenie kierującego od przewożonych osób w sposób uniemożliwiający styczność,
• duchowni sprawujący kult religijny, w tym czynności lub obrzędy religijne, podczas jego sprawowania,
• żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, a także funkcjonariusza Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego, wykonujących zadania służbowe, stosujących środki ochrony osobistej odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności.

Część osób, które pracują w obiektach handlowych lub usługowych, może w czasie wykonywania czynności zawodowych zakrywać usta i nos za pomocą przyłbicy. Warunkiem jest oddzielenie stanowisk kasowych lub miejsc prowadzenia sprzedaży od klientów za pomocą przesłony ochronnej.

Jak długo obowiązuje nakaz zasłaniania ust i nosa?

Nakaz obowiązuje od 16 kwietnia 2020 roku do odwołania.

Jak uszyć maskę domowym sposobem?

Maseczka stała się w czasie epidemii koronawirusem towarem luksusowym. Trudno ją kupić, a jeśli już gdzieś jest dostępna, często kosztuje o wiele więcej niż przed kwarantanną.

Obowiązek narzucony nam przez Ministra Zdrowia nie nakazuje używania konkretnych maseczek czy też takich, które są dostępne w sklepach czy aptekach. Można posłużyć się chustką lub szalikiem. Maskę można również uszyć samemu. Oto krok po kroku, jak to zrobić w warunkach domowych, wyjaśnia Sylwia z bloga Letsew.pl:

1. Przygotuj stary T-shirt i bawełnianą poszewkę na poduszkę.
2. Z bawełny wytnij prostokąt o wymiarach 21 x 40 cm.
3. Złóż prostokąt prawą stroną do prawej krótszymi bokami.
4. Zszyj, zostawiając otwór ok. 6 cm na środku złożenia.
5. Rozprasuj zapasy szwów, przeszycie ułóż ok. 6 cm od krawędzi maseczki.
6. Wytnij troczki z T-shirta. Odetnij dolną krawędź bluzki, a następnie wytnij dwa paski o szerokości ok. 2 cm. Odetnij miejsce łączenia szwu – uzyskasz 4 tasiemki długości ok. 40 cm. Naciągnij je kilka razy, by zwinęły się w rulonik.
7. Włóż dwie tasiemki do środka maseczki. Końce umieść w niezszytych krawędziach. Zszyj. To samo zrób po drugiej stronie maseczki.
8. Przez otwór wywiń maseczkę na prawą stronę.
9. Zepnij szpilką z każdej strony zakładki na ok. 1 cm (muszą złożyć się w literkę Z). Zrób 3 takie zakładki.
10. Przeszyj zakładki po obu stronach i zaprasuj. Maseczka jest gotowa!

Najlepsze filtry do masek uszytych w domu

Jak wiemy, maska, aby była bezpieczna, musi blokować przedostanie się wirusa do organizmu. Aby sprawdzić w jakim stopniu jest bezpieczna, najlepiej wykonać prosty test światła. Im mniej światła przepuszcza, tym jest bezpieczniejsza.

Oczywiście naukowcy sprawdzili, jaki materiał najlepiej nadaje się na maskę i, co ciekawe, test wygrała poszewka na poduszkę (najlepiej złożona tak, aby miała 4 warstwy). Dobrze w testach wypadły też pikowane tkaniny, np. cienkie narzuty.

Natomiast najlepszym filtrem jest profesjonalny filtr HEPA. Jednak jest on trudno dostępny dla przeciętnego użytkownika. Można go zastąpić filtrem do kawy (złożonym z trzech warstw) lub workiem do odkurzacza, zwłaszcza wykonanym z filtrów HEPA.