Rak prostaty – ważna jest świadomość i wsparcie najbliższych

Rak prostaty jest jednym z najczęstszych nowotworów u mężczyzn i pojawia się u nich z reguły po 60-tym roku życia. Niestety, wciąż mała jest świadomość społeczna, niewystarczające wsparcie rodziny, problem z dostępnością lekarzy specjalistów i nowoczesnych terapii. A rozpoznanie tej choroby we wczesnym stadium daje duże szanse na wyleczenie.

Każdego roku raka prostaty diagnozuje się u 15 tysięcy mężczyzn. Wskaźnik umieralności sięga 50 procent. Zdaniem ekspertów szansą na poprawę rokowań jest lepsza świadomość, międzypokoleniowe wsparcie i optymalna dostępność wizyt do specjalistów oraz terapii zgodnych z aktualną wiedzą medyczną.

Rak prostaty – wiedza i świadomość

Choć Polska jest jednym z niewielu europejskich krajów, w którym umieralność na raka prostaty rośnie, to lekarze widzą pozytywną zmianę. Coraz częściej mężczyźni zgłaszają się na badania profilaktyczne, a wizyta u specjalisty związana jest z objawami wczesnego etapu choroby.

Dr hab. n. med. Jakub Żołnierek z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie potwierdza:

– Coraz więcej osób jest świadomych, że pod pojęciem „rak prostaty” kryje się bardzo zróżnicowana grupa schorzeń o różnym stopniu złośliwości. Także zmiany, które realnie nie zagrażają życiu chorego, a wcześnie wykryte i leczone mogą okazać się niegroźne lub schodzą na dalszy plan w sytuacji obecności innych chorób, takich jak na przykład częste dziś choroby układu krążenia – mówi prof. Jakub Żołnierek.

Są to też pacjenci świadomi, którzy szukają konkretnych terapii i współpracują z lekarzem.

– To sytuacja, która nas, klinicystów, niezwykle cieszy. Pacjent pytający o taki rodzaj postępowania, który będzie skuteczny, ale jednocześnie wpisujący się w jego aktywny styl życia, oznacza, że ścieżka terapeutyczna będzie ustalana w partnerstwie pacjenta z lekarzem, a sam chory będzie w nią aktywnie zaangażowany. To wszystko składa się na możliwość uzyskania lepszych efektów leczenia – mówi prof. Jakub Żołnierek.

Budowa relacji w postępowaniu leczenia między lekarzem a pacjentem jest bardzo ważna. Panowie, którzy są dociekliwi i nie wstydzą się zadawać pytań, są zwykle bardziej świadomi i przez to spokojniejsi. A stres nie wpływa dobrze na przebieg choroby.

Niestety, w Polsce pacjenci wciąż mają problem z dostępnością wizyt u specjalistów (urologów i onkologów), zbyt późną wykrywalnością nowotworów urologicznych i związanych z nią ograniczonych możliwości terapeutycznych na zaawansowanych etapach choroby. Leczeniu nie sprzyja również ograniczony dostęp do nowoczesnego leczenia schorzeń prostaty.

– O ile na wczesnym etapie choroby farmakoterapia nie odgrywa tak istotnej roli, to na etapie rozsiewu choroby czy pojawienia się tak zwanej oporności raka prostaty na kastrację, rola nowoczesnych leków jest nie do przecenienia. Leki nowej generacji, takie jak stosowana w terapii raka prostaty nowoczesna hormonoterapia, rzadko są powodem pojawiania się istotnych działań ubocznych, a pomagają skutecznie kontrolować chorobę. To sprawia, że pacjent pozostaje dłużej aktywny – zarówno zawodowo, jak i społecznie – mówi prof. Jakub Żołnierek.

Kto jest w grupie ryzyka?

Przyczyny zachorowania na raka gruczołu krokowego nie są dokładnie znane. Najczęściej jednak choroba dotyka osoby, które:

• mają powyżej 40 lat,
• mają w rodzinie przypadki zachorować u ojca lub brata,
• są pochodzenia afrykańskiego lub afrokaraibskiego,
• są otyłe,
• palące papierosy, nadużywające alkohol i kawę.

Należy jednak pamiętać, że na raka prostaty można zachorować nawet jeśli nie należy się do grupy ryzyka. Choroba początkowo nie daje żadnych objawów. Dopiero kiedy guz urośnie i zacznie uciskać na cewkę moczową pojawiają się pierwsze symptomy. Szczególną czujność powinno zachować się jeśli pojawi się:

• problem z oddawaniem moczu,
• częstomocz,
• konieczność przerywania snu w celu oddania moczu,
• naglące parcie na mocz,
• uczucie niepełnego wypróżnienia po oddaniu moczu,
• ból przy oddawaniu moczu,
• krwinkomocz,
• słaby i nieregularny przepływ moczu.

W miarę powiększania się guza może dochodzić do zastoju moczu w pęcherzu, a następnie nawet do wodonercza i niewydolności nerek.

Kiedy rak postępuje i przechodzi do bardziej groźnego etapu, można zaobserwować spadek masy ciała, brak apetytu i stały ból kości, jako że cechą charakterystyczną tego nowotworu są przyrzuty na kości (rzadziej do mózgu, wątroby czy płuc). W przypadkach zaawansowanych najczęściej występują dolegliwości bólowe w okolicy kręgosłupa lędźwiowego (w dolnej części pleców, co oznacza przerzuty w tej części kręgosłupa), a także objawy ucisku rdzenia kręgowego.

Wyróżnia się trzy grupy chorób prostaty:

• zapalenie ostre lub przewlekłe
• łagodny rozrost gruczołu krokowego
• nowotwory złośliwe.

Metody diagnozowania raka prostaty

Na początku choroby ciężko zdiagnozować raka prostaty samemu, bo choroba nie daje żadnych objawów. Dodatkowo u znacznej ilości mężczyzn gruczoł prostaty rośnie z wiekiem, więc problemy z oddawaniem moczu wcale nie muszą oznaczać zachorowania na raka. Jednak jeśli takie problemy się pojawiają, należy udać się do lekarza.

Są trzy metody diagnozowania raka prostaty:

• PSA – czyli oznaczanie w surowicy swoistego antygenu sterczowego (PSA). Stężenie PSA podwyższa się w przypadku raka, ale również schorzeń nienowotworowych gruczołu krokowego. Jego poziom jest też zależny od wieku mężczyzny.
• DRE – jest to badanie, które wykonuje się palcem przez odbyt (DRE – digital rectal examination). U części mężczyzn lekarz może wyczuć zgrubienia lub stwardnienia gruczołu, jeśli jest on dostatecznie duży. Badanie pozwala lekarzowi określić stopień miejscowego zaawansowania nowotworu.
• TRUS to USG przezodbytnicze gruczołu krokowego. Często przy tej okazji wykonuje się biopsję gruczołu krokowego pod kontrolą ultrasonografu przezodbytniczego za pomocą igły TRU-CUT, Pozwala to uzyskać ostateczne rozpoznanie raka gruczołu krokowego. Wskazaniem do wykonania pierwszorazowej biopsji jest wzrost stężenia poziomu PSA w surowicy krwi oraz/lub podejrzenie raka gruczołu krokowego podczas badania DRE.

Rak prostaty – rodzaje leczenia

W zależności od zaawansowania choroby wyróżnia się dwa typy leczenia raka prostaty:

• które obejmuje prostatę
• które obejmuje prostatę i inne narządy.

Leczenie raka gruczołu krokowego

Poniższe sposoby leczenia proponowane są mężczyznom u których nowotwór został wykryty we wczesnym stadium zaawansowania bez przerzutów do innych narządów.

Radykalna prostatektomia (RP, radical prostatectomy)

Jest to jedna z podstawowych metod leczenia raka gruczołu krokowego ograniczonego do narządu, powszechnie stosowana jest także radioterapia.

Radioterapia radykalna i uzupełniająca raka gruczołu krokowego

Postęp w zakresie metod obrazowania i technik napromieniania, jaki osiągnięto w ciągu ostatnich kilkunastu lat, spowodował, że radioterapia, oprócz chirurgii, stała się jedną z podstawowych metod leczenia miejscowego chorych na raka gruczołu krokowego. Obecnie znajduje ona zastosowanie we wszystkich stadiach zaawansowania choroby jako postępowanie radykalne lub paliatywne.

Uzupełniająca radioterapia chorych na raka gruczołu krokowego

Za histopatologiczne czynniki zwiększonego ryzyka wznowy po radykalnej prostatektomii uważa się naciekanie pozatorebkowe (stopień Gleasona > 6), zajęcie pęcherzyków nasiennych, zajęcie węzłów chłonnych i dodatni margines chirurgiczny. Czynniki te są silnie związane z zaawansowaniem miejscowym.

Metoda Robotic HIFU

Jest to skupianie fal ultradźwiękowych o wysokiej energii, polega na skupieniu ich na określonym obszarze zmienionego chorobowo narządu. Leczenie odbywa się drogami naturalnymi ciała, dzięki czemu unikamy inwazyjnego zabiegu chirurgicznego. Sposobem tym można również leczyć pacjentów, u których wystąpiła miejscowa wznowa po poprzednich zabiegach, niezależnie, jaką metodą chory był uprzednio leczony. Metoda Robotic HIFU jest jedną z najmniej inwazyjnych metod leczenia raka prostaty.

Krioterapia

Stanowi ona alternatywę dla radioterapii oraz Robotic HIFU u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do tych metod. Krioterapia polega na wymrażaniu komórek nowotworowych umieszczonymi w prostacie igłami.

Nowoczesne metody leczenia

Terapie nowej generacji sprawiają, że rak prostaty nie musi już oznaczać wyroku. To choroba przewlekła, w przypadku której można o całe lata opóźnić pojawienie się przerzutów lub miesiącami hamować postęp już istniejących. Do nowoczesnych metod leczenia zalicza się hormonoterapia i stosuję się ją w przypadku osób, u których rak gruczołu krokowego jest zaawansowany i operacja nie jest możliwa. Leczenie to polega na zmniejszenie wpływu testosteronu na nowotwór, którego komórki są pobudzane przez ten hormon.

Terapia hormonalna zatrzymuje chorobę na kilka lat, kiedy jej skuteczność maleje, podejmuje się zwykle decyzję o zastosowaniu chemioterapii.

Leczenie hormonalne może mieć negatywne skutki. Często powoduje zmniejszenie libido, zaburzenia wzwodu i inne dolegliwości.

Więcej: http://prostatahistoria.pl/